Zanaat

                                                                                                👉 KAS

                                       AYI OYNATICILIĞI

                                                  Ayı Oynatıcılığı Nedir?     

      Evliya Çelebi (1611-1682) Seyahatnamesinde, İstanbul’da 70 kadar ayı oynatıcısı olduğunu ifade etmiş. Görüldüğü gibi “Ayı Oynatıcılığı” 400 yıldan fazla bir süre ülkemizde meslek olarak varlığını sürdürmüş. Ayıcılar, sokak sokak, mahalle mahalle ayısıyla dolaşır, kalabalığı görünce bir komutla ayısını oynatmaya başlar, gösteri karşılığında da seyredenlerden para toplardı. Ayıcının def sesini duyan herkes sokağa fırlar, çocuklar oyunlarını bırakır ayıcının peşinde dolaşırlardı. Ayıcının ayıyı yönlendirdiği bir değneği, sırtında bir torbası bir de defi bulunurdu. Ayıcı defini çalarken şarkı da söyler, bir yandan kendi oynar, bir yandan da ayısını oynatırdı. Kocaman hayvanı elindeki def ile yönetirdi. Gösteriyi çocukların dışında büyükler de merakla seyrederdi. Seyredenlerin en ilgi duyduğu şey ayının taklit yapmasıydı. Tedbir amacıyla, ayının tırnakları kesik, ayının zinciri de ayıcının beline dolanmış olurdu. Ayıcı burnunun ucuna taktığı zinciri çekerek, ayıya istediği hareketi yaptırmaya çalışırdı. Beton zemine yüzüstü yatarak, ücret karşılığı, ayıcının kontrolünde ayıya sırtını çiğnetmek de yaygın bir alışkanlıktı. Gösteri esnasında ayıcı, kendisini anlıyormuş gibi ayıya seslenir, elindeki değneğin etrafında dönmesini isterdi. “Haydi kocaoğlan hamamda kocakarılar nasıl bayılıyor”, “Nasıl göbek atıyor göster” gibi sözcüklerle komutlar verir, ayı da komutlara uygun hareketler yapardı. Bu süreç ayılar için henüz yavru iken sıkıntılı, acılı bir öğrenme geçmişi anlamına da geliyordu. Yavru iken alınan ayıların ön ayaklarını koyacakları yere sıcaklık vererek arka ayakları üzerinde kalkmaları öğretirlermiş. Bu işlem ayı her def sesinde bu durumu tekrar eder hale gelene kadar sürermiş. Türkiye’de ayı oynatıcılığının sona ermesinde yabancı turistlerin şikayetleri etkili olmuş. 1992 yılında İngiltere merkezli WSPA (Dünya Hayvanlarını Koruma Derneği) ülkemiz sokaklarında dans ettirilen hayvanların kurtarılması amacıyla Orman Bakanlığımız ve Uludağ üniversitesi Veterinerlik Fakültesiyle bir kampanya başlattı. Ayılar toplandı, bir süre tedavi ve eğitim sonrası doğal ortamlara bırakıldılar. Ayı oynatıcılığı da ülkemizde meslek olmaktan çıkmış oldu.           

                 Aşağıda da sizin için bir video linki bıraktım ayı oynatıcısının neler yaptığını izleyebilirsiniz.
                                                         https://youtu.be/x9V78E-rBPw

                                                           Kaynakçalar:                                                                                                                                                           https://www.gencgazete.net/kose-yazisi/ayi-oynaticiligi-3398/